کد مطلب:161262 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:157
قیام مختار
مختار ثقفی از قیام كنندگان پس از حادثه ی كربلا است. وی معروف به «كیسان» و در اصل از مردم طائف بود. مادرش دومة بنت وهب بود. پدر او در زمان عمر، به مدینه رفت كه مختار نیز همراه پدرش به مدینه آمد. مختار مردی خردمند، حاضر جواب، شجاع، بخشنده، تیزهوش و كارشناس فنون نظامی و دفاعی بود. در دوران امام علی علیه السلام به بنی هاشم پیوسته بود و با حضرت علی علیه السلام در عراق بسر می برد. پس از شهادت آن حضرت، ساكن بصره شد. مختار در میان قوم خود شریف بود. روایاتی نیز در مدح وی آمده است. مختار از مروجین و ناشرین فضایل آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم بود و پیوندش با اهل بیت صلی الله علیهم السلام او را از ادبی سرشار و اخلاقی فاضل برخوردار ساخته بود. [1] .
وی در دورانی كه مسلم در كوفه بود، او را به خانه ی خود برد و با او به نفع امام حسین علیه السلام بیعت كرد. ابن زیاد پس از كشتن مسلم، او را تازیانه زد و زندانی كرد و در ایامی كه حادثه ی كربلا بوقوع پیوست، او و میثم تمار در زندان بودند. مختار پس از مرگ یزید، در سال 66 - پنج سال پس از حادثه ی كربلا و یكسال بعد از نهضت توابین - به خونخواهی امام حسین علیه السلام برخاست.
هدف نهضت او خونخواهی حسین بن علی علیه السلام و انتقام از شهدای كربلا و جنایتكاران حادثه ی عاشورا بود. قیام او و خونخواهی اش، موجب خرسندی ائمه اطهار علیهم السلام بود. از
امام محمد باقر علیه السلام روایت شده كه: «لا تسبوا المختار فانه قد قتل قتلتنا و طلب بثارنا» [2] مختار را ناسزا نگویید؛ چرا كه او قاتلان ما را كشت و به خونخواهی ما برخاست.
مختار در همان سال 66، عبدالله بن مطیع را كه كارگزار عبیدالله بن زبیر بود، از كوفته بیرون نمود. آغاز قیامش با شعار «یا منصور امت» و «یا لثاراث الحسین» بود. درگیری های سختی در محله ها و میدانهای كوفه بوجود آمد. گروههایی كشته و عده ای تسلیم شدند. مختار، قصر را نیز تصرف نمود و فردایش برای مردم سخنرانی كرد و اشراف كوفه با او بیعت كردند. مختار پس از مسلط شدن بر اوضاع، یكایك قاتلان امام حسین علیه السلام را دستگیر می كرد و می كشت. نیروهایی هم به اطراف می فرستاد، تا هم بر آن مناطق استیلا یابد و هم جنایتكاران را گرفته و به كیفر برساند. مدتها این تحركات و دستگیریها و نبرد با طرفداران سرسخت بنی امیه ادامه داشت. مختار موفق شد كسانی چون عمرسعد، شمر، خولی، سنان، حرمله، حكیم بن طفیل، منقذ بن مرة، زید بن رقاد، زیاد بن مالك، مالك بن بشر، عبدالله بن اسید، عمرو بن حجاج و بسیاری از كسانی را كه در كربلا دستشان به خون شهدا آلوده شده بود، از دم تیغ بگذراند و پیكرشان را سوزانده و یا در مقابل سگها بیندازد. [3] .
مختار سر ابن زیاد را به مدینه، نزد محمد حنفیه فرستاد و او هم سر را به نزد امام سجاد علیه السلام آورد. آن حضرت مشغول غذا خوردن بود كه با دیدن صحنه، سجده ی شكر بجای آورد و فرمود: «خدا را شكر كه انتقام مرا از دشمنم گرفت. خداوند به مختار جزای خیر دهد». [4] .
مختار 18 ماه حكومت كرد و در سن 67 سالگی در درگیری با سپاهیان ابن زیبر در حروراء - در نزدیكی كوفه - به شهادت رسید. [5] .
وی در دورانی كه مسلم در كوفه بود، او را به خانه ی خود برد و با او به نفع امام حسین علیه السلام بیعت كرد. ابن زیاد پس از كشتن مسلم، او را تازیانه زد و زندانی كرد و در ایامی كه حادثه ی كربلا بوقوع پیوست، او و میثم تمار در زندان بودند. مختار پس از مرگ یزید، در سال 66 - پنج سال پس از حادثه ی كربلا و یكسال بعد از نهضت توابین - به خونخواهی امام حسین علیه السلام برخاست.
هدف نهضت او خونخواهی حسین بن علی علیه السلام و انتقام از شهدای كربلا و جنایتكاران حادثه ی عاشورا بود. قیام او و خونخواهی اش، موجب خرسندی ائمه اطهار علیهم السلام بود. از
امام محمد باقر علیه السلام روایت شده كه: «لا تسبوا المختار فانه قد قتل قتلتنا و طلب بثارنا» [2] مختار را ناسزا نگویید؛ چرا كه او قاتلان ما را كشت و به خونخواهی ما برخاست.
مختار در همان سال 66، عبدالله بن مطیع را كه كارگزار عبیدالله بن زبیر بود، از كوفته بیرون نمود. آغاز قیامش با شعار «یا منصور امت» و «یا لثاراث الحسین» بود. درگیری های سختی در محله ها و میدانهای كوفه بوجود آمد. گروههایی كشته و عده ای تسلیم شدند. مختار، قصر را نیز تصرف نمود و فردایش برای مردم سخنرانی كرد و اشراف كوفه با او بیعت كردند. مختار پس از مسلط شدن بر اوضاع، یكایك قاتلان امام حسین علیه السلام را دستگیر می كرد و می كشت. نیروهایی هم به اطراف می فرستاد، تا هم بر آن مناطق استیلا یابد و هم جنایتكاران را گرفته و به كیفر برساند. مدتها این تحركات و دستگیریها و نبرد با طرفداران سرسخت بنی امیه ادامه داشت. مختار موفق شد كسانی چون عمرسعد، شمر، خولی، سنان، حرمله، حكیم بن طفیل، منقذ بن مرة، زید بن رقاد، زیاد بن مالك، مالك بن بشر، عبدالله بن اسید، عمرو بن حجاج و بسیاری از كسانی را كه در كربلا دستشان به خون شهدا آلوده شده بود، از دم تیغ بگذراند و پیكرشان را سوزانده و یا در مقابل سگها بیندازد. [3] .
مختار سر ابن زیاد را به مدینه، نزد محمد حنفیه فرستاد و او هم سر را به نزد امام سجاد علیه السلام آورد. آن حضرت مشغول غذا خوردن بود كه با دیدن صحنه، سجده ی شكر بجای آورد و فرمود: «خدا را شكر كه انتقام مرا از دشمنم گرفت. خداوند به مختار جزای خیر دهد». [4] .
مختار 18 ماه حكومت كرد و در سن 67 سالگی در درگیری با سپاهیان ابن زیبر در حروراء - در نزدیكی كوفه - به شهادت رسید. [5] .
[1] سفينة البحار ج 1، ص 435. - مقتل الحسين مقرم، ص 167.
[2] بحارالأنوار، ج 45، ص 343.
[3] در كربلا چه گذشت (ترجمه ي نفس المهموم) ص 776 به بعد.
[4] معالي السبطين ج 2، ص 260.
[5] مروج الذهب ج 3، ص 99.